HET IS EEN SPAGAAT WAAR MENIG TANKSTATION-ONDERNEMER IN IS BELAND; GA JE NU WEL OF NIET AAN DE SLAG MET ELEKTRISCHE LADERS? EN ZO JA, WORDEN HET SNELLADERS? EN WAT IS DE TERUGVERDIENTIJD? EN BIJ EEN NEE; MIS JE DAN NIET DE BOOT? MOVE ON SPRAK HIEROVER TWEE ONDERNEMERS. DE ÉÉN, KOEN VAN DER KNAAP, IS AL VERGEVORDERD EN HEEFT STRAKS VIER LADERS OP ZIJN REGIOSTATION, EN DE ANDER, TIEMEN ATTEMA, KIJKT MET ZIJN DORPSSTATION VOORLOPIG NOG DE KAT UIT DE BOOM.

Koen van der Knaap lanceert op zijn tankstation over een maand het concept Knaap Laden. De 31-jarige Rotterdamse ondernemer is creatief, enthousiast en loopt graag voorop. Logisch dus dat hij in de markt van het elektrisch laden stapt, zou je zeggen. Toch heeft de elektrificatie van het aanbod op zijn Shell-tankstation aan de rand van nieuwbouwwijk Nesselande in Rotterdam hem de nodige hoofdbrekens gekost. “Het gaat om tonnen, ik word nu ’s nachts nog weleens zwetend wakker.”

Van der Knaap is een ondernemer die gelooft in vernieuwing. Het klassieke model tovert hij stap-voor-stap om, zijn station heeft veel verschillende facetten en is inmiddels een servicestation met de hoofdletter S. Gasten kunnen er tanken, uiteraard. Ze kunnen hun auto wassen, een broodje eten in Knaaps Keuken en binnenkort hun elektrische auto laden. “Ik ben er al twee jaar mee bezig, het project is mij wel wat tegengevallen”, zegt Van der Knaap resoluut. Bottleneck was in eerste instantie de stroomvoorziening. “Mijn stroomaansluiting moest worden verzwaard. En ja, dan beland je in een heel ingewikkeld en bureaucratisch traject met vergunning, leveranciers, gemeenten, noem het allemaal maar op. Het heeft mij een jaar gekost allemaal”, blikt de ondernemer terug. Toch is het gelukt en ligt er inmiddels een compleet nieuwe stroomvoorziening met een capaciteit van 1 megawatt. “Ik heb het wel meteen goed gedaan. Ik heb nu voorzieningen waar ik in de toekomst verder op kan bouwen. Ik start met vier laders, maar na verloop van tijd kunnen dat er zomaar acht of tien zijn. Dat ligt aan de vraag, de infrastructuur is in ieder geval geschikt voor uitbreiding.”

Uitgebreid onderzoek

Voor Van der knaap was het niet zozeer de vraag of, maar wanneer hij zou starten met de elektrificatie van een deel van zijn aanbod. “Ik heb eerst een uitgebreid onderzoek gedaan en op basis daarvan een businessplan gemaakt. Maar ook dat is lastig, je weet namelijk niet wat je moet verwachten. Hoeveel mensen komen er dagelijks hun auto hier laden? Weet jij het? Ik niet.” Toch bood het onderzoek voor Van der Knaap voldoende houvast om door te pakken met het concept Knaap Laden. “Zo kwam naar voren dat ik sowieso aan de slag moest met een aantal snelladers. Die zou ik dan binnen tien jaar kunnen hebben terugverdiend. Daarom start ik nu ook met twee ultrasnelladers van ieder 175 kWh, die ook kunnen worden gekoppeld en zo een gezamenlijke capaciteit hebben van 350 kWh. Daarnaast komt er een reguliere snellader van 50 kWh en een lader van 22 kWh. Die laatste is een normale AC-laadpaal, die de stroom levert en binnen in de auto wordt die stroom omgezet in DC-stroom. De snelladers zijn DC-laders. Daarbij wordt de stroom in de laadpaal omgezet, wat ervoor zorgt dat de accu’s tot wel zes keer sneller worden opgeladen.”

 

Pakweg 100.000 euro

Ook het kostenplaatje kwam in het onderzoek voorbij. “Maar ook dat is ingewikkeld; er zijn zoveel leveranciers en zoveel installateurs. Je ziet door de bomen het bos niet meer. Dan ben je dus echt hulp nodig, van specialisten die thuis zijn in deze wereld. Die heb ik dan ook ingehuurd.” Als hij de bedragen erbij pakt, dan schrikt hij nog altijd. “Alleen al de nieuwe stroomaansluiting heeft mij pakweg 100.000 euro gekost. En die ultrasnelladers, die zijn natuurlijk een stuk duurder dan reguliere snelladers. Daar staat straks ook zomaar voor twee ton aan hardware. Kortom, het gaat om tonnen. Ik word nu ’s nachts nog weleens zwetend wakker.” En het verdienmodel? Van der Knaap kan moeilijk inschatten wat het hem gaat opleveren. “Er is namelijk geen benchmark.” Maar aan de andere kant kan Van der Knaap wel een aantal kansen opsommen. “Door er nu mee te starten ben ik anderen in de regio voor. Wat als de bouwmarkt straks ook speelt met het idee om iets met laders te gaan doen? Dan zullen ze zich wel extra achter de oren krabben als ze de bedragen zien en weten dat ik er al eerder mee ben gestart. En al klanten voor mij heb gewonnen.” Bovendien zijn de laders passend binnen zijn serviceconcept. “Mensen zetten hier hun auto neer en laden via de ultrasnelladers in twintig minuten een capaciteit van zestig procent bij. De wachttijd kunnen ze gebruiken door warm binnen in de shop bij Knaaps Keuken te genieten van een heerlijke kop koffie, broodje of salade.” Van der Knaap weet nog niet of hij de extra omzet van de keuken nodig heeft om de investeringen in de laders terug te kunnen verdienen. “Nee, dat zal de tijd moeten uitwijzen. Maar wat ik wel weet is dat de marges op de elektriciteit die bij mij wordt geladen hoger is dan de marge op een liter brandstof.” De jonge ondernemer is momenteel aan het onderzoeken welke prijs hij gaat rekenen voor de elektriciteit. “En reken ik overdag een andere prijs dan ’s avonds? Al met al is het een hele ontdekkingstocht.”

Investeren in 50 kWh, in 175 kWh of in helemaal iets anders? Het is het vraagstuk waar Tiemen Attema van Peut Attema in Heeg voor staat. Hij zoekt naarstig naar antwoorden op vragen als; wat wordt de nieuwe vraag, welke laadinfrastructuur is er al, waar gaan in de regio gaten vallen en wat kan de rol van Peut Attema worden? “

Ik denk dat wij als lokale speler in de breedte moeten kijken om in de toekomst relevant te blijven. Dat betekent als eerste dat we de hoge service en korte lijnen met de klant moeten koesteren. Dat is toch de kracht van het lokale ondernemerschap. Daarnaast kijk ik nadrukkelijk naar toevoegingen, die op termijn de omzetten deels kunnen overnemen. En dan gaat het erg breed; van snellader tot carwash, maar ook uitbreidingen voor de werkplaats”, legt Attema uit. Een investering in een laadpaal loopt al snel flink in de papieren, weet hij inmiddels. “Daarom is het ook belangrijk om te weten wat je rol is in de toekomst in de regio. Ik heb al met de gemeente gesproken, zij willen namelijk een laadinfrastructuur bouwen hier in Heeg. Een laadpaal bij de sportclub, in de haven, bij een bedrijventerrein. En ik zou die allemaal wel willen exploiteren. Maar de gemeente heeft recent helaas gekozen voor een andere partij die dit mag gaan doen”, vertelt Attema. Dat betekent dat hij opnieuw zijn gedachten moet verzetten. “Steek ik het geld in de 50 kWh laadpaal voor hier op het tankstation, in een ultralader van 175 kWh of laat ik het rusten en investeer ik in een nieuwe wasstraat? Ik ben van mening dat, als het om de laadpaal gaat, je wel iets moet plaatsen wat onderscheidend is. Accu’s krijgen een steeds grotere capaciteit, een 1-fase of 3-fase laadpaal thuis is vaak al niet meer krachtig genoeg om de accu in een nacht vol te laden. Maar goed, een ultrasnellader is wel een stuk duurder. En ik zal hiervoor ook mijn stroomvoorziening moeten laten aanpassen.”

Geld kun je maar één keer uitgeven

Nu moet op termijn toch de schop in de grond bij het station, we hebben namelijk nog geen Euro98 en we willen hiervoor waarschijnlijk een tank in de grond laten installeren. “Pak ik dan meteen ook de andere infrastructuur in de grond aan? Maar dan is het geld op. Dan kunnen we een jaar later pas een laadpaal plaatsen”, verklaart Attema het dilemma. Een andere optie is om het te doen met een 50 kWh laadpaal. “Daarvoor hoef ik niets aan te passen, die kunnen we bij wijze van spreken nu al plaatsen. Maar vinden mensen die paal wel snel genoeg? En wat verwachten mensen met een elektrische auto eigenlijk?” Attema heeft eigen onderzoek gedaan en heeft al mensen met een elektrische auto gesproken. “Je hoort allemaal verschillende verhalen. Eén persoon heeft altijd een vouwfiets in de auto liggen, die gaat tijdens het laden een stuk fietsen rondom de Friese meren. Dat vindt hij heerlijk. Hem maakt het niet uit of het een uur duurt. Anderen doden de tijd met Netflix en weer anderen willen dat, in de tijd van een kop koffie, de auto weer halfvol is. Het is dus heel divers”, aldus Attema

Is duurder beter?

Daarom is het wikken en wegen voor de ondernemer. “De duurdere aanpak is misschien wel beter, maar dan vind ik
het wel belangrijk om te weten wat de gemeente doet. Welke laadinfrastructuur gaan zij bouwen samen met hun partner? Daarvan zal ik mij in ieder geval moeten onderscheiden.” Een andere gedachte speelt ook nog bij Attema. “Ik kan natuurlijk ook nog zelf de boer op en zelf bij bedrijven en verenigingen met eigen grond aankloppen of zij een laadpaal op hun terrein willen hebben. Die kan ik dan exploiteren. Maar het bouwen van die laadinfrastructuur kost ook geld, en dan kan ik op mijn tankstation niet de investeringen doen die ik zou willen.” Attema benadrukt dat zijn situatie anders dan die van een station in de Randstad. “Ik denk dat er hier een stuk minder elektrische auto’s rijden dan in het westen van Nederland. Aan de andere kant is de infrastructuur hier ook nog niet zo uitgebreid, wij kunnen met een snellader of ultrasnellader dus wel een regiofunctie vervullen. Maar goed, dat moet ik nog wel even goed uitzoeken. En ik moet afwachten wat de gemeente doet. Dan pas kan ik een goede keuze maken.

AC en DC

Er zijn verschillende soorten snelladers beschikbaar. Deze bestaat uit een omvormer die AC-stroom omzet in DC-stroom (gelijkstroom). Bij normale AC laadpalen wordt de stroom binnen in de auto omgezet in DC-stroom. Bij een DC-lader wordt de stroom in de laadpaal omgezet, wat er voor zorgt dat de accu’s tot wel 6 keer sneller opgeladen worden.

Het vermogen van een DC-snellader varieert van 24kW tot 350kW. De gekozen hardware bepaalt voor een groot deel de hoogte van de totale investering