Toen Arent Jan Wikkerink in 1922 aan de slag ging als petroleumventer, kon hij onmogelijk vermoeden dat dit zou uitgroeien tot een familiebedrijf met drie energiestations, twee carwashes, twee grenswinkels en een autobedrijf. Inmiddels staat de vierde generatie van de familie Wikkerink aan het roer van de Achterhoekse onderneming.

Wikkerink B.V. bestaat dus ruim honderd jaar en is al die tijd gevestigd geweest in Aalten. Er kwamen en gingen bedrijfsonderdelen, maar de basis bleef brandstof en de leiding bleef in handen van de familie Wikkerink. Ook beperkte de familie haar activiteiten tot het zuidoostelijk deel van de Achterhoek. Alle vestigingen van het huidige bedrijf liggen op steenworp afstand van elkaar, in Aalten en Dinxperlo. Volgens Jan Wikkerink, kleinzoon van oprichter Arent Jan, is de achternaam van de familie al vele generaties verbonden aan Aalten. “Ik heb stamboomonderzoek gedaan en ontdekt dat de familie al voor 1700 in Aalten woonde. Je kunt dus wel zeggen dat we erg honkvast zijn.’’

Jubileumboek
Voor het 100-jarig bestaan van het familiebedrijf stelde Jan Wikkerink twee jaar geleden een lijvig boekwerk samen vol prachtige verhalen en foto’s. Na diens overlijden ruimde hij de administratie van zijn opa op en besloot hij de mooiste documenten en foto’s te bewaren. “Er moest ook veel weggegooid worden, maar ik bedacht toen al dat die ooit van pas zouden komen. Het schrijven van het boek was een flinke klus, maar het hielp enorm dat er zoveel informatie was. Ik heb ook veel plezier beleefd aan het bekijken van onder andere oude rekeningen, de boekhouding en foto’s van verbouwingen en feesten.”

Ongeluk op het werk
Verhalen zijn er dus genoeg over Wikkerink B.V. en ze beginnen allemaal bij Arent Jan Wikkerink die in 1922 petroleumventer werd. Aanvankelijk werkte hij overigens bij een houthandel, maar bij een ongeluk op het werk verloor hij twee vingers waardoor hij niet meer met machines kon werken. Petroleum was destijds een nieuw product dat werd gebruikt als brandstof voor lampen, kooktoestellen en later ook kachels. Arent Jan besloot zijn geluk te beproeven als verkoper.

‘Petrolie Wikker’
Jan: “Oude Aaltenaren kennen mijn opa als ‘petrolie Wikker’. Met een handkar trok hij van deur tot deur. De voorraad was opgeslagen bij een pakhuis. Dankzij een contract met een petroleummaatschappij had hij een redelijk vast inkomen, maar hij moest wel zelf klanten aan zich zien te binden. Uit de administratie blijkt dat de omzet snel steeg. Binnen een jaar kocht opa een paard met een wagen om de petroleum ook in het buitengebied te kunnen bezorgen. Hij had ook een grensvergunning, waardoor hij gemakkelijk de grens met Duitsland over kon steken.”

Honkvast
Dankzij dat succes kon hij voor zijn groeiende gezin op zoek naar een ruimer woonhuis met een bedrijfsruimte. Dat vond Arent Jan aan de Bredevoortsestraat in Aalten. Over ‘honkvast’ gesproken, op dat adres is nog steeds één van de tankJanstations van Wikkerink gevestigd, al is de straatnaam veranderd in Bredevoortsestraatweg. In de lange geschiedenis van het bedrijf is op deze, en op andere locaties, met grote regelmaat verbouwd, maar de familie bleef trouw aan de vestigingsplaats van de oprichter.

A.J. Wikkerink & Zonen
Zonen Henk en Albert, die door de familie Appie wordt genoemd, hielpen al snel mee in het bedrijf, dat werd omgedoopt tot A.J. Wikkerink & Zonen. Door in de jaren ‘50 van de vorige eeuw een nieuwe woning met bovenwoning te bouwen aan de Bredevoortsestraat en in de zestiger jaren de bestaande woning met bedrijfsruimte te verbouwen tot twee woningen, konden Henk en Appie met hun echtgenotes een eigen woning betrekken. Ondanks de woningnood in die jaren. Jan: “Mijn vader Appie en moeder Lien woonden eerst nog bij opa en oma in het oude huis. Daar ben ik geboren. Later betrokken ze de bovenwoning van het nieuwe huis. Waar mijn broer Henk is geboren.’’

Kansen zien en benutten
Uit alle verhalen van Jan Wikkerink blijkt dat opa Arent Jan, maar ook de daaropvolgende generaties, echte ondernemers waren en zijn. Zo zag de petroleumventer al snel kansen in de verkoop van petroleumkachels en in 1951 nam hij een petroleumhandel in Varsseveld over. Het bedrijf overleefde de crisisjaren in de jaren ’30, doorstond de Tweede Wereldoorlog en de jaren van de wederopbouw. Ook daarna werd door alle generaties Wikkerink ingespeeld op uitdagingen en kansen. Nieuwe bedrijfsactiviteiten werden, met wisselend succes, verkend en er hebben diverse verbouwingen en overnames plaatsgevonden.

Pantoffels
Midden jaren ’50 werden bij het nieuwe woonhuis twee ondergrondse tanks van 6000 liter geïnstalleerd voor de verkoop van benzine en diesel van het merk PAM. “Wanneer er een klant kwam om te tanken, dan werd er op een bel gedrukt en slofte opa, vaak op zijn pantoffels, naar de pomp om te helpen. Er werd dan afgerekend vanuit een geldtrommeltje in het keukenkastje’’, vertelt Jan. In die periode ging A.J. Wikkerink & zonen ook gasflessen en gasapparaten, zoals kookstellen, verkopen.

Grondbeginselen
Begin jaren ’60 werd een autogaspomp in gebruik genomen en er werd een tankwagen gekocht om zelf olie te halen bij de raffinaderij in Pernis. Voor de opslag werden vier brandstoftanks in de grond geplaatst. “Opbrengsten werden altijd geïnvesteerd in materialen en installaties’’, vertelt Jan. “Het werd niet besteed aan een luxe leventje, dat past niet zo bij ons. Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg is bij ons het devies. Verder is er altijd energie gestoken in het opbouwen en behouden van een loyale klantenkring die je de omzet gunt. Goede service, een goed product en een redelijke prijs, dat zijn altijd de grondbeginselen geweest.”

Overval en inbraken
Eind jaren ’60 kreeg het tankstation aan de Bredevoortsestraat een kiosk en een tabaksvergunning. Er volgden overnames en de opslagcapaciteit werd regelmatig uitgebreid. Van ESSO Nederland werd in 1972 bijvoorbeeld tankstation Plein Zuid aan de Bocholtsestraat in Aalten overgenomen, waar een paar jaar later ook een autowerkplaats aan werd toegevoegd voor onderhoud en kleine reparaties. Jan: “Bij dat tankstation heeft de enige overval plaatsgevonden die we ooit hebben meegemaakt. Collega Freek Lammers, die bijna 46 jaar bij ons heeft gewerkt, werd belaagd met pepperspray door een overvaller met bivakmuts. Een ingrijpende gebeurtenis, maar Freek heeft de overval gelukkig nuchter verwerkt.” Tankstations van Wikkerink werden jaren later wel een aantal keer slachtoffer van een beruchte bende die inbraken pleegde in de grensstreek.

Ambulancedienst
Het bedrijf werd doorlopend uitgebreid. Zo ging Wikkerink auto’s verkopen en werd de politie regelmatig geassisteerd bij de berging van auto’s. “Zo werden we officieel ‘berger’. Later kwam daar ook het transport van auto’s bij. Ik vond het geregel dat daar bij kwam kijken altijd wel mooi, maar toen het werk via openbare inschrijving verkregen moest worden, zijn we het kwijtgeraakt.” Bijzonder was ook de tijd dat Wikkerink de stationering van de ziekenauto en verzorging van de ambulancechauffeurs overnam van het Rode Kruis. “Wij pakten alles aan wat op onze weg kwam’’, zegt Jan daarover. “Zo kwam een ambulancechauffeur bij ons in dienst en ging een medewerker van ons ook ambulancediensten rijden. Zelf had ik een avond en nacht per week dienst. We volgden een EHBO-cursus en liepen een aantal dagen mee met de ambulancedienst in Winterswijk. Dat werk hebben we een jaar of twee gedaan, totdat de ambulancedienst verder geprofessionaliseerd werd. Het werk bracht veel stress met zich mee omdat je in aanraking kwam met mensen in noodsituaties, maar het gaf ook veel voldoening.”

Brandstof vervoeren
In de jaren ’90 nam het vervoer van brandstof toe. Wikkerink verkreeg een vergunning voor het beroepsgoederenvervoer, investeerde in tankwagens en nam chauffeurs in dienst. Dankzij die vergunning lag de weg open om voor LP Autogas, Brand Oil, Van Gelder Oliehandel en DOC brandstof te vervoeren. In 1997 werd naast het kantoor aan de Bredevoortsestraat een autowascentrum gebouwd. In Dinxperlo werd een paar jaar later tankstation de Rietstap overgenomen, met een winkel en eveneens een autowascentrum. In 2000 bouwde Wikkerink een nieuwe garage op het Technopark in Winterswijk, met een showroom op twee verdiepingen.

Feestelijke momenten
Bedrijfsopeningen, na overnames of verbouwingen, maar ook jubilea van het bedrijf en medewerkers werden altijd gevierd. De familie heeft stapels foto’s van al die feestelijke momenten, waarvan er veel een plek in het jubileumboek hebben gekregen. Krantenknipsels zijn er ook genoeg, want het bedrijf kreeg regelmatig aandacht van de pers. Uit de archieven blijkt steeds weer dat het familiebedrijf zuinig is op zijn medewerkers en dat het personeel dat waardeert door lang aan het bedrijf verbonden te blijven. Dienstverbanden van vele decennia zijn bij het 102-jarige bedrijf geen uitzondering. Jubilarissen worden standaard in het zonnetje gezet en hoogtepunten in het bedrijf worden gezamenlijk gevierd.

Meeveren en overleven
De coronapandemie leverde omzetschommelingen op, maar Jan Wikkerink vond het vooral lastig dat jubileumfeestjes en de traditionele nieuwjaarsrecepties in die periode steeds uitgesteld moesten worden. “Eerst denk je nog dat het met één keer uitstellen wel weer normaal zal zijn, maar dat was helaas niet het geval. Gelukkig werd niemand erg ziek en is ook deze uitdagende periode inmiddels achter de rug. Meeveren is een must om te overleven.”

Voor- en tegenspoed
Stefan en Michel, zonen van Jan, wonen respectievelijk sinds 2009 en 2014 met hun gezinnen bij het bedrijf aan de Bredevoortsestraatweg. “Zij wonen nu dus als vierde generatie ‘olieboeren’ op dezelfde plek’’, vertelt Jan lachend. “Terugkijkend op de geschiedenis van ons bedrijf verwonder ik me over de vele ontwikkelingen. Als familie zijn we dankbaar voor een eeuw ondernemerschap met perioden van voor- en tegenspoed. Met aandacht voor elkaar hebben we altijd in een goede sfeer gewerkt. Dat wensen we natuurlijk ook voor de toekomst, die zijn eigen uitdagingen zal kennen.”