EEN FOTO ZEGT SOMS MEER DAN DUIZEND WOORDEN. EN LATEN ER IN DE ARCHIEVEN VAN DE EENDRACHT NOU NIET ALLEEN STAPELS JURISPRUDENTIE, CORRESPONDENTIE EN ANDER ADMINISTRATIEF PAPIERWERK LIGGEN, MAAR OOK HEEL VEEL OUDE FOTO’S. MARTIJN VAN DER KOLK VAN DE EENDRACHT KIEST ER VOOR MOVE ON TELKENS ÉÉN OF TWEE UIT.

Deze keer is het een foto die Martijn ontving van tankstationondernemer Johan Kok uit Harderwijk. Johan stuurde hem op na het overlijden van Edsko Schuitema in 2015. De foto dateert van begin jaren negentig, en we zien twee rechters op de rug. Daarachter bevindt zich de zaal, die bijna uit haar voegen barst met alle tankstationondernemers die er in zitten en staan. In het midden, vooraan, zit Edsko. Zijn been over het andere geslagen, zijn hoofd wat scheef, luistert hij naar de meneer in toga links voor, die het woord voert. Toch heeft Edsko de regie, zoveel valt aan de foto wel te zien.

“Ik was een snotaap van 22 jaar, die nog nooit een rechtszaal van binnen had gezien”, vertelt Johan. “Volgens mij was ik toen net vier jaar voor mijzelf begonnen. Gerrit Hop, van tankstation De Knoest uit Nieuwegein, en de Ermelose tankstationondernemer Maas Hop waren met mij meegegaan naar de rechtbank. Nee, die twee waren geen familie van elkaar. De zaal was vol met ondernemers uit het hele land, uit Limburg, Brabant, Friesland, noem maar op. Als ik het mij goed herinner was Henk Maas (oud-voorzitter BETA, red.) er ook bij.”

Al die ondernemers hadden de moeite genomen naar de rechtbank in Den Haag te komen uit protest tegen de Winkelsluitingswet. Want die dreigde de verkoop van belangrijke productgroepen – waaronder tabak – na zes uur ‘s avonds aan banden te leggen voor tankstations, herinnert Johan zich. “Ik geloof dat ook de verkoop van alcohol werd beperkt, maar vooral tabak was de grootste bottleneck. Dat moest uit het zicht achter schermen, met het alarm erop.”

Dat er een streep door die Winkelsluitingswet werd gezet, geldt nog altijd als een van de belangrijkste wapenfeiten uit de historie van BETA. Nadien, onder de meer liberale Winkeltijdenwet, mocht alles worden verkocht, al werd er later alsnog een verbod ingesteld op de verkoop van alcohol. Johan: “Ik heb de foto destijds naar Martijn opgestuurd omdat ik het de mooiste foto stond waar Edsko op stond. Nooit zal ik meer vergeten hoe hij daar het woord voerde… Naar mijn idee was dit het begin van BETA.”